Stærsta pólitíska verkefnið

Leikskólar Reykjavíkur eru einn mikilvægasti burðarás velferðarþjónustu borgarinnar. Leikskólarnir eru fyrsta skólastigið. Þar eru lagðar fyrstu stoðirnar undir þroskaferil barna. Það hefur líklega ekki farið fram hjá neinum að leikskólar borgarinnar standa frammi fyrir alvarlegum vanda. Þeir hafa, eins og svo margar aðrar stofnanir samfélagsins, þurft að þola mikinn niðurskurð eftir hrun.

Í tíð núverandi meirihluta, sem við í Vinstri grænum mynduðum með Samfylkingu, Bjartri framtíð og Pírötum árið 2014, höfum við á seinni hluta kjörtímabilsins horfið af braut niðurskurðar. Við höfum aukið framlög til leikskólastarfs um 2 milljarða króna og samhliða því lækkað leikskólagjöld um sem samsvarar nærri 85.000 krónum á ári á fjölskyldu með eitt barn í átta tíma vistun. Það munar um minna í heimilisbókhaldi barnafjölskyldna.

Þótt við Vinstri græn séum stolt af lægri álögum á barnafjölskyldur þá er deginum ljósara að frekari aðgerða er þörf í leikskólum borgarinnar til að mæta þeim brýna vanda sem þeir standa frammi fyrir. Ástandið í mannaráðningum er slæmt og hlutfall faglærðs starfsfólks, leikskólakennara, lækkar. Hinu daglega starfi er á flestum stöðum haldið uppi af vinnusömu og harðduglegu fólki, bæði faglærðu og ófaglærðu, sem er einbeitt í því að láta allt ganga upp eins og best verður á kosið. Treglega gengur hins vegar að fá nýtt fólk til starfa, fólk sem vill gera leikskólann að starfsvettvangi sínum til framtíðar.

Bregðast verður við bráðavanda leikskólanna

Nýlega var birt aðgerðaáætlun í leikskólamálum í Reykjavík sem unnin var í þverpólitísku starfi með fagfólk innanborðs. Ég ætla ekki að tíunda allt það sem upp er talið í áætluninni en þó langar mig að dvelja við eina aðgerð. Það eru launin.

Það liggur í augum uppi að laun leikskólakennara, deildarstjóra í leikskólum og leikskólastjóra þurfa að vera hærri ef auka á nýliðun í stéttinni. Um þetta er ekki deilt og í síðustu kjarasamningum fengu leikskólakennarar allnokkrar kjarabætur þó enn megi gera betur.

Á hinn bóginn starfa líka margir svokallaðir ófaglærðir starfsmenn í leikskólum (og grunnskólum) og flestallir eru þeir á Eflingartöxtum. Þessi hópur myndar um tvo þriðju hluta alls starfsfólks á leikskólum borgarinnnar og því morgunljóst að hér er verið að tala um stóran og gífurlega mikilvægan þátt í starfi þessara grunnstofnana samfélagsins.

Réttlætiskrafa stórra kvennastétta

Það eru konur sem halda uppi menntun barna í leik- og grunnskólum. Það eru líka stórar kvennastéttir sem sjá um umönnun eldra fólks eða starfa við að hlúa að fólki í heilbrigðiskerfinu eins og t.d. hjúkrunarfræðingar og ljósmæður. Viðgangur hvers samfélags byggir á þessu tvennu – menntun og velferð. Þessar stóru kvennastéttir bera uppi félagslega innviði samfélagsins. Segja má að þær séu félagslegir innviðir samfélagsins. Það eru því hagsmunir samfélagsins alls að gætt sé að hagsmunum þessara stóru kvennastétta. Það eru líka hagsmunir samfélagsins að reka hvorki né samþykkja láglaunastefnu.

Raunveruleiki leikskólastarfsmanna

Á skóla- og frístundasviði borgarinnar eru konur innan Eflingar í tæplega 729 stöðugildum. Störf þeirra eru margvísleg. Þær starfa t.d. í skólamötuneytum og við gangavörslu í grunnskólum en fjölmennasti hópurinn eru leiðbeinendur eða leikskólaliðar í leikskólum. Í mars voru meðal dagvinnulaun þessara kvenna 320.861 króna og meðalheildarlaun 364.445 krónur. Mánaðarlaun ófaglærðs starfsmanns  á grunnþrepi, eins og það er skilgreint í samningum, eru 291.596 krónur án neysluhlés en það eru tíu tímar sem Reykjavíkurborg borgar starfsmönnum aukalega fyrir að matast með börnunum. Til samanburðar er leikskólaliði með 316.048 krónur en það er starfsmaður sem sótt hefur nám í leikskólaliðabrú eða nám af leikskólaliðabraut.

Við sjáum það öll að þessi laun eru langt því frá að vera boðleg. Hvað þá að þau endurspegli þá gríðarlegu ábyrgð sem starfsmenn leikskóla bera og það mikla líkamlega og andlega álag sem fylgir starfinu.

Sveitarfélögin eru láglaunavinnustaðir

Almennt séð greiða sveitarfélög lægstu launin. Ríkið og hinn almenni vinnumarkaður greiða hærri laun. Þegar við skoðum launaþróun síðustu ára sjáum við að starfsmenn á leikskólum hafa vart haldið í við almenna launaþróun.

Láglaunastefna á hvergi að viðgangast og þá síst hjá Reykjavíkurborg. Hana eigum við ekki að umbera. Við eigum að taka forystu um að útrýma henni. Þetta á sérstaklega við um kjör fjölmennra kvennastétta.

Endurreisn leikskólanna er stærsta pólítíska verkefni næsta kjörtímabils

Við endurreisn leikskólastigsins þarf að hafa í huga leikskólinn er fyrsta skólastigið. Ef okkur á að takast að efla leikskólana þá verðum við að halda í allt það harðduglega fólk sem nú þegar starfar á leikskólum en um leið þurfum við laða að nýja starfsmenn. Þetta verður ekki gert nema við leiðréttum starfs- og launakjör leikskólakennara og ófaglærðs starfsfólks leikskóla. Það er ekki bara réttlætismál heldur er það hagsmunamál samfélagsins alls; samfélags sem ber ábyrgð á þroska, velferð og uppvexti barna. Þetta kemst ekki til framkvæmda nema í borgarstjórn veljist fólk sem ætlar sé að ráðast í þessar leiðréttingar. Vinstri græn vilja búa til réttláta borg – mannvænt samfélag sem rúmar okkur öll.

Líf Magneudóttir

Oddviti VG í Reykjavík